Diwrnod Santes Dwynwen
Ar 25 Ionawr bob blwyddyn, mae pobl ledled Cymru yn dathlu Diwrnod Santes Dwynwen, nawddsant cariadon Cymru. Yn draddodiadol rhoddir llwy garu Gymreig fel anrheg dydd Santes Dwynwen.
Bu Dwynwen yn byw yn y 5ed ganrif a syrthiodd mewn cariad â thywysog o’r enw Maelon Dafodrill ond, yn anffodus, roedd ei thad eisoes wedi trefnu y dylai briodi rhywun arall. Roedd Dwynwen mor ofidus na allai briodi Maelon ei bod yn gofyn i Dduw ei gwneud hi’n anghofus. Ar ôl syrthio i gysgu, ymwelodd angel ag Dwynwen, a oedd yn ymddangos yn cario diod felys wedi’i ddylunio i ddileu holl gof Maelon a’i droi yn floc o rew.
Yna rhoddodd Duw dri dymuniad i Dwynwen. Ei dymuniad cyntaf oedd y dylid dadmer Maelon; ei hail fod Duw yn cwrdd â gobeithion a breuddwydion gwir gariadon; ac yn drydydd, na ddylai byth briodi. Cyflawnwyd y tri, ac fel arwydd o’i diolch, rhoddodd Dwynwen ei hun i wasanaeth Duw am weddill ei bywyd.